Αγάπη - Έρωτας

 

Αγάπη Σχεδιάγραμμα Α Λυκείου

https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/neoelliniki-glossa/agapi-schediagramma/

Ορισμός

Αγάπη είναι το βαθύ συναίσθημα συμπάθειας και αφοσίωσης σε πρόσωπα (ή πράγματα). Είναι με άλλα λόγια το ζωηρό ενδιαφέρον και ο ισχυρός ψυχικός δεσμός που ενώνει τους ανθρώπους.

Ειδικότερα, το περιεχόμενο της αγάπης συνίσταται στην ψυχική προσέγγιση των ανθρώπων χωρίς ιδιοτέλεια και υστεροβουλία, αλλά με αίσθημα ευθύνης και σεβασμού. Προϋποθέτει τη διάθεση να γνωρίσουμε σε βάθος τον άλλο, να βγούμε από τα στενά όρια του εαυτού μας, να μοιραστούμε μαζί του τις ιδέες και τα συναισθήματά μας, να αφοσιωθούμε σ’ αυτόν.

Μορφές Αγάπης

Η αγάπη παρουσιάζει ποικίλες μορφές ανάλογα με το ποιος την εκφράζει και σε ποιον απευθύνεται. Έτσι διακρίνονται:

• η γονική αγάπη (μητρική – πατρική): η τρυφερότητα, η στοργή και η φροντίδα που δείχνουν οι γονείς προς τα παιδιά τους.
• η αδελφική αγάπη: η αγάπη που αναπτύσσεται ανάμεσα στα αδέλφια.
• η ερωτική αγάπη: η επιθυμία να ταυτιστούμε με κάποιο άλλο πρόσωπο και να μοιραστούμε μαζί του τη ζωή μας.
• η αγάπη προς τον συνάνθρωπο: η αγάπη που ξυπνάει το αίσθημα ευθύνης και σεβασμού προς τον άλλον και εκφράζει τη διάθεση να εδραιωθεί η καλοσύνη, η ισότητα και η δικαιοσύνη στον κόσμο.
• η αγάπη προς τον εαυτό μας: η πίστη στον εαυτό μας και ο αυτοσεβασμός. Η κακώς νοούμενη αγάπη προς τον εαυτό μας καταντά φιλαυτία, καθώς αποτελεί πρόσκομμα στην αγάπη προς το συνάνθρωπο.
• άλλες μορφές αγάπης είναι: η αγάπη προς τους φίλους, την πατρίδα, το Θεό, τα γράμματα, τις τέχνες, την ειρήνη κ.ά.π.

Χαρακτηριστικά

• η ανιδιοτέλεια και η αφοσίωση.
• η σταθερότητα και η υπομονή σε οποιαδήποτε αντιξοότητα.
• η μακροθυμία, η διάθεση συγχώρησης και συνδιαλλαγής.
• η οικουμενικότητα, καθώς αφορά σε όλους τους ανθρώπους.
• η μεταβλητότητα, καθώς εύκολα εκφυλλίζεται και μετατρέπεται σε πάθος καταλυτικό και ψυχοφθόρο, αν δεν συνοδεύεται από υψηλό ήθος και αγνά συναισθήματα.

Σημασία Αγάπης

Στην κοινωνία:

• Προωθεί την κοινωνική γαλήνη και σταθερότητα με την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ των ατόμων, των διάφορων ομάδων και των εθνών.
• Καθίσταται βασικό στοιχείο της αρμονικής συνεργασίας για την υλοποίηση κοινών στόχων.
• Πριμοδοτεί την καλλιέργεια κοινωνικών αξιών, όπως είναι η αλληλεγγύη, η φιλανθρωπία και η ομόνοια, και γονιμοποιεί τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Στον πνευματικό τομέα:

• Αποτελεί πηγή έμπνευσης και δημιουργίας αξιόλογων έργων (ιδίως με τη μορφή του έρωτα).
• Οδηγεί στην αυτογνωσία μέσω της ψυχοπνευματικής ένωσης και της αντιπαραβολής με την προσωπικότητα των άλλων ανθρώπων.
• Διευρύνει τον πνευματικό ορίζοντα του ατόμου δια μέσου της προσέγγισης των προσωπικοτήτων των άλλων ανθρώπων και του πολιτισμού των άλλων λαών.

Στον ηθικό τομέα:

• Ολοκληρώνει ηθικά το άτομο, καθώς καλλιεργεί τα ευγενέστερα αισθήματα, όπως είναι ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, η φιλανθρωπία και η καλοσύνη.
• Απαλλάσσει από τα πάθη και τις κακίες.
• Καταπολεμά τον εγωισμό, την ιδιοτέλεια, τους συμφεροντολογικούς υπολογισμούς και τη ζήλεια.

Στον ψυχικό τομέα:

• Ο άνθρωπος που αγαπά νιώθει και είναι πραγματικά ευτυχισμένος.
• Αισθάνεται ψυχική γαλήνη, ψυχική ισορροπία και πληρότητα.
• Η αγάπη εδραιώνει το αίσθημα της συντροφικότητας και αμβλύνει τη μοναξιά.
• Καθιστά τον άνθρωπο ανεκτικό, αισιόδοξο, υπομονετικό, εύπιστο, στοργικό, καλοσυνάτο.
• Ενεργοποιεί το άτομο και ενισχύει τη δημιουργικότητά του.
• Απαλύνει τον πόνο, καθώς γονιμοποιεί λόγια παρηγοριάς και πράξεις φιλανθρωπίας.

Στον οικονομικό τομέα:

• Προϋποθέσεις για την οικονομική ευημερία και πρόοδο είναι η κοινωνική γαλήνη και η αρμονική συνεργασία, στοιχεία που προωθεί η αγάπη.
• Αποφεύγεται ο αθέμιτος ανταγωνισμός, η αισχροκέρδεια, η εκμετάλλευση.

Η Αγάπη στην Εποχή μας

Οι εκδηλώσεις αγάπης περιορίζονται όλο και περισσότερο εξαιτίας:

• του ατομισμού, της ιδιοτέλειας και της αδιαφορίας για τον πλησίον.
• του έντονου ρυθμού της ζωής, ο οποίος συρρικνώνει και εκφυλίζει τις διαπροσωπικές σχέσεις.
• του ανταγωνιστικού πνεύματος.
• της απληστίας, της φιλοχρηματίας και του πνεύματος καταναλωτισμού και υλικού ευδαιμονισμού. Έτσι, η αγάπη στηρίζεται στα υλικά αγαθά, όχι στα ψυχικά και πνευματικά.
• του φαινομένου της βίας, της εγκληματικότητας, της επέκτασης των πολέμων.
• του κυρίαρχου τεχνοκρατικού πνεύματος, καθώς όλα αξιολογούνται υπολογιστικά και όχι ποιοτικά.

Προϋποθέσεις Ανάπτυξης Αγάπης

• Η παιδεία που καλλιεργεί το σεβασμό προς τον άνθρωπο.
• Η καταπολέμηση του εγωισμού και της ιδιοτέλειας.
• Η ψυχική ανωτερότητα και το κατάλληλο ήθος.
• Η διάθεση προσφοράς και αυτοθυσίας.

Διαφορετικά, η αγάπη καταντά:

• κατακτητική και υπερπροστατευτική.
• εξάρτηση.
• ζηλόφθονη.
• ιδιοτελής και συμφεροντολογική.
• αρρωστημένη.