Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων

 Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων

Γλώσσα των νέων

 

Στάσεις απέναντι στη γλώσσα των νέων

 

Σχεδιάγραμμα "Γλώσσα νέων"

 

 ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Α ́ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ι. Ορισμός: Γλώσσα των νέων

Ο όρος γλώσσα των νέων δηλώνει το σύνολο των γλωσσικών φαινομένων που χαρακτηρίζουν την επικοινωνία των νέων μεταξύ τους. Παρά τον χαρακτηρισμό "γλώσσα", η γλώσσα των νέων δεν είναι ένα αυτοτελές γλωσσικό σύστημα, αλλά μια "κοινωνιόλεκτος" [sociolect], δηλαδή ένας τρόπος ομιλίας με λεξιλογικά, πραγματολογικά και δομικά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιείται υπό ορισμένες συνθήκες επικοινωνίας και είναι μέρος της γλωσσικής συνείδησης μιας κοινότητας. Η κοινωνική βάση της γλώσσας των νέων είναι η "παρέα", το δίκτυο των συνομηλίκων. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει μια ενιαία γλώσσα των νέων, αλλά ένα σύνολο από επιμέρους τρόπους ομιλίας με κοινές τάσεις διαμόρφωσης και κοινά γλωσσικά στοιχεία.
Καθώς η ελληνική έρευνα είναι ακόμη περιορισμένη, τα στοιχεία που ακολουθούν συνδυάζουν ευρήματα από διάφορες γλώσσες. 

Γιάννης Ανδρουτσόπουλος, Γλώσσα των νέων, Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 108 (http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/guide/thema_b9/)

ΙΙ. Αίτια δημιουργίας και διάδοσης της γλώσσας των νέων

 
1) Η ανάγκη επικοινωνίας και ένταξης σε παρέες συνομηλίκων οδηγεί τους νέους στην
υιοθέτηση γλωσσικών τύπων που ενστερνίζεται και η ομάδα, καθώς
ενσωματώνονται γρηγορότερα και γίνονται πιο εύκολα αποδεκτοί απ ̓ αυτήν.
2) Με τον ιδιαίτερο αυτό τρόπο έκφρασης οι νέοι διαφοροποιούνται από τους
μεγαλύτερους. Πιο συγκεκριμένα, συμβολίζουν ότι ανήκουν σε μια γενιά με δικά της
ενδιαφέροντα και αξίες, που διαφέρει από αυτή των ενηλίκων. Με τη γλώσσα τους ,
επίσης εκφράζουν τη διαμαρτυρία τους προς το πολιτικό και ιδεολογικό
κατεστημένο.
3) Η εξάπλωση των σύγχρονων τεχνολογιών στην καθημερινή ζωή των νέων και η
επικοινωνία μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τους οδηγεί στην υιοθέτηση
ενός γλωσσικού ιδιώματος – όπως αυτού των greeklish.
4) Στους νέους επικρατεί η αντίληψη ότι χρησιμοποιώντας ξεχωριστό γλωσσικό κώδικα
είναι εξελιγμένοι, αφού συμμετέχουν στις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις.
5) Η γλώσσα των νέων είναι μια γλώσσα άμεση (κάνει τους νέους να αισθάνονται
οικεία μεταξύ τους) και δύσκολα αποκωδικοποιήσιμη από τους ενήλικες, γιατί
πρώτον είναι συνθηματική και δεύτερον πολλές λέξεις λέγονται και γράφονται μισές
ή με αρτικόλεξα.
6) Οι νέοι έχουν συχνά την τάση να επαναστατούν, να απορρίπτουν και να
αμφισβητούν καθιερωμένους τρόπους συμπεριφοράς, καθώς και παραδοσιακούς
θεσμούς (σχολείο, οικογένεια, κράτος). Επιδεικνύουν έτσι, την επαναστατικότητά
τους και τις προοδευτικές τους αντιλήψεις αναζητώντας νέα εκφραστικά μέσα.
7) Η απουσία μελέτης και επαφής με το βιβλίο και τη γνώση, σε συνδυασμό με τον
μιμητισμό (συμπεριφορά, ενδυμασία, τρόπος ψυχαγωγίας, μουσική, γλώσσα) μέσω
της επίδρασης της ξένης κουλτούρας που προβάλλεται έντονα κυρίως από τα
ΜΜΕ(τηλεόραση, ίντερνετ).
8) Η ανάγκη πρωτοτυπίας, δημιουργικότητας και εκφραστικότητας που εκδηλώνεται
με τη δημιουργία μιας νέας γλώσσας.
  
Χαρακτηριστικά της γλώσσας των νέων : 

-είναι ιδιαίτερα πλούσια σε νέες εκφράσεις, ιδιόμορφες χρήσεις των λέξεων οι οποίες συνδυάζονται μεταξύ τους με παράξενο τρόπο (π.χ. χλωμό το κόβω)

-έχει ρευστότητα, δηλαδή αλλάζει διαρκώς, νέες εκφράσεις αντικαθιστούν με γρήγορο ρυθμό τις παλιές που χάνουν ταχύτατα την επικαιρότητά τους

-πολλές εκφράσεις είναι κατανοητές μόνο μεταξύ των νέων, κάτι που θυμίζει τις ιδιαίτερες «γλώσσες» ορισμένων επαγγελμάτων (π.χ. ναυτικοί, γιατροί) ή την αργκό ιδιαίτερων κοινωνικών ομάδων (π.χ. υπόκοσμος)

-περιέχει συχνά σοκαριστικό ή και υβριστικό λεξιλόγιο

-περιέχει πολλές ξένες λέξεις

-είναι επηρεασμένη από τις γλωσσικές χρήσεις του διαδικτύου, όπως π.χ. από το facebook, τα emoticons, τα greeklish κ.ά. παρόμοια φαινόμενα

-συχνά συνοδεύεται από εξωγλωσσικά φαινόμενα, όπως ιδιαίτερες χειρονομίες, ιδιαίτερο στυλ βαδίσματος, χτενίσματος ή ενδυμασίας



ΙΙΙ. Θετικά της γλώσσας των νέων
1) Εμπλουτίζει και συχνά ανανεώνει τη μητρική γλώσσα με κάποιες λέξεις και
εκφράσεις που σταδιακά μπορεί να χρησιμοποιούνται και από ενήλικες. Πολλές από αυτές επίσης που ανταποκρίνονται στους κανόνες της γραμματικής και του
συντακτικού εντάσσονται στο ελληνικό λεξιλόγιο και το εμπλουτίζουν.
2) Δείχνει το χιούμορ, την επινοητικότητα, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των νέων στοιχεία που αν τα αξιοποιήσουν και σε άλλους τομείς της ζωής μπορούν να συμβάλουν στην πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας.
3) Δεν αποτελεί κίνδυνο για την επίσημη γλώσσα, διότι χρησιμοποιείται σε
συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις και η χρήση της περιορίζεται όταν ο νέος ενηλικιώνεται.
4) Εκφράζει τη νεανική κουλτούρα και ιδιοσυγκρασία. Συγκεκριμένα εκπέμπει
μηνύματα οικειότητας, αλληλεγγύης και αμφισβήτησης. Με αυτό τον τρόπο
επικοινωνίας οι νέοι προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από τη γλωσσική νόρμα καιαπό τον κόσμο ενηλίκων.

ΙV. Αρνητικά της γλώσσας των νέων
1) Δημιουργείται πρόβλημα στην επικοινωνία με ανθρώπους άλλων ηλικιών, κυρίωςτους ενήλικες, που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη γλώσσα των νέων με συνέπεια να μην αντιλαμβάνονται το περιεχόμενο των όρων που χρησιμοποιούν οι νέοι. Πολλές φορές η αδυναμία επικοινωνίας και συνεννόησης δημιουργεί παρεξηγήσεις, δυσχεραίνει τις σχέσεις τους με τους ενήλικες και διευρύνει το χάσμα των γενεών.
2) Οι νέοι αδυνατούν να εκφράσουν με ακρίβεια, σαφήνεια και πληρότητα τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, εξαιτίας των περιορισμένων εκφραστικών δυνατοτήτων της γλώσσας που χρησιμοποιούν, του στερεοτυπικού και συνθηματικού της χαρακτήρα.
3) Η γλώσσα των νέων συνιστά σε πολλές περιπτώσεις απόκλιση από την επίσημη γλώσσα και αποξενώνει τους νέους από αυτήν. Οδηγεί σταδιακά σε σημαντική συρρίκνωση του λεξιλογίου των νέων, επειδή υιοθετούν έναν στερεότυπο και υποβαθμισμένο λόγο.



Ενισχυση - Καλλιεργεια της γλώσσας των νέων

- Η διαφύλαξη και η σωστή εκμάθηση της γλώσσας θα πρέπει να συνιστά βασική επιδίωξη του σχολείου, ήδη από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε οι νέοι που ολοκληρώνουν, τουλάχιστον, την υποχρεωτική εκπαίδευση να έχουν διασφαλίσει μια στερεή και ορθή γνώση του γλωσσικού κώδικα. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό θα χρειαστεί να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας, έστω κι αν αυτό απαιτεί μια νέα προσέγγιση στην οργάνωση της σχολικής ύλης.

- Η γλωσσική καλλιέργεια απαιτεί, φυσικά, συνειδητή προσπάθεια από το ίδιο το άτομο. Είναι σημαντικό, επομένως, τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί να κατορθώσουν έγκαιρα να βοηθήσουν τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν την εξέχουσα σημασία που έχει η άρτια γνώση της μητρικής γλώσσας. Καίρια ως προς αυτό είναι η μετάδοση του μηνύματος μέσω του προσωπικού παραδείγματος των προσώπων που συμμετέχουν στην εκπαίδευση των νέων.

- Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης θα πρέπει να αξιοποιήσουν την ισχυρή επίδραση που ασκούν στους νέους για να προωθήσουν ορθά γλωσσικά πρότυπα. Προκειμένου, ωστόσο, να το επιτύχουν αυτό οφείλουν να αναβαθμίσουν σημαντικά το επίπεδο γλωσσικής έκφρασης τόσο των δημοσιογράφων και παρουσιαστών όσο και αυτό του εκφερόμενου λόγου στις ψυχαγωγικές εκπομπές.

Συνάμα, θα είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμβολή τους, αν δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στη διάδοση πνευματικών έργων υψηλής γλωσσικής ποιότητας από τη λογοτεχνική και θεατρική μας παράδοση.

- Η πανεπιστημιακή κοινότητα, με τη συνδρομή γλωσσολόγων και τη σύμπραξη της πολιτείας, θα πρέπει να αντιμετωπίσει πιο οργανωμένα την απόδοση ξένων γλωσσικών όρων στα νέα ελληνικά είτε με τη χρήση αντίστοιχων ελληνικών λέξεων είτε με τη δημιουργία νέων.

- Το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να αξιοποιήσει τόσο τις υπάρχουσες βιβλιοθήκες των σχολείων όσο και τις δυνατότητες του διαδικτύου, για να προωθήσει την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων. Η επαφή των νέων με την πεζογραφία και την ποίηση μπορεί να ενισχυθεί σημαντικά, αν με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, το πολύτιμο πνευματικό αυτό υλικό παρουσιαστεί στους νέους με πιο ελκυστικό τρόπο.

- Οι πνευματικοί δημιουργοί του τόπου μας θα πρέπει να επιχειρήσουν ανοίγματα προς το νεανικό κοινό είτε με τη βοήθεια του διαδικτύου, είτε μέσω της τηλεόρασης, είτε με πιο ενεργή συμμετοχή στις σχολικές εκδηλώσεις. Η δύναμη του λογοτεχνικού λόγου, αλλά και η αξία των νοημάτων του, μπορούν να συγκινήσουν τη νέα γενιά, όπως το έκαναν και σε παλαιότερες εποχές.

- Η πολιτεία οφείλει, σε κάθε περίπτωση, να στηρίξει έμπρακτα τις προσπάθειες ανάδειξης και διάδοσης του ελληνικού λόγου, ώστε να συνεχιστεί η εμβριθής μελέτη του, αλλά και να ενισχυθεί το κύρος της γλώσσας μας τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.  


Μανόλης Μαυρακάκης, Έφη Ξύδη, Φιλόλογοι 4
http://www.filologikos-istotopos.gr/2016/10/28/sxediagramma-i-glossa-ton-neon/

Τύποι Εκθέσεων - Επικοινωνιακό Πλαίσιο

 

 Τύποι Εκθέσεων - Επικοινωνιακό Πλαίσιο

Αναλφαβητισμός

 Αναλφαβητισμός

Κείμενα:

1. Αναλφαβητισμός και η νέα του μορφή

 2. Η εκπαίδευση της αμάθειας

 

 Ερωτήματα:  

1. Πόσοι έχουν πρόσβαση στη γνώση;

 

2. Υγεία - παιδεία είναι βασικά δημόσια αγαθά.  Σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα;

3. Ποια είναι η σχέση της μόρφωσης με την ελευθερία; 'Αρα και του αναλφαβητισμού με την υποδούλωση; 

Διαβάστε βιβλία!!

Η ιστορία της ανάγνωσης, Alberto Manguel, Εκδ. Λιβάνη

Αναφαβητισμός - Σχεδιάγραμμα

 

Εκθέσεις Α’ Λυκείου: Αναλφαβητισμός

«Ο αναλφαβητισμός είναι πρόβλημα κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό. Αναστέλλει τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη των συμμετοχικών θεσμών και ακρωτηριάζει τη δυνατότητα για άσκηση κριτικής…»

• Ο εικοστός πρώτος αιώνας έχει χαρακτηριστεί ως αιώνας της πληροφορίας. Κι ενώ η τεχνολογία έχει κάνει τέτοια πρόοδο σε πολλές χώρες του κόσμου, ακόμα και σήμερα, υπάρχουν εκατομμύρια αναλφάβητοι. Το ίδιο όμως πρόβλημα παρατηρείται και στις λεγόμενες ανεπτυγμένες κοινωνίες. Κι όμως ο αναλφαβητισμός αποτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.
  

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

Ο αναλφαβητισμός είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Διακρίνουμε το δομικό αναλφαβητισμό (κάποιος δεν έμαθε ποτέ να διαβάζει και να γράφει) και το λειτουργικό (ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν είτε επειδή δεν έμαθαν ποτέ είτε γιατί λόγω του τρόπου ζωής και της φύσης της εργασίας τους έμαθαν κάποτε και αργότερα ξέχασαν). Σήμερα, ωστόσο, στις ανεπτυγμένες κοινωνίες γίνεται κυρίως λόγος για το λειτουργικό αναλφαβητισμό, όπου τα άτομα έχουν κάποιες γνώσεις, αλλά όχι ικανές ώστε να τους επιτρέπουν να έχουν κριτική σκέψη.

Άλλες μορφές αναλφαβητισμού:

πολιτικός: η μη συμμετοχή και απαξίωση της ενασχόλησης με τα κοινά

κοινωνικός: ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, ο μη σεβασμός στη διαφορετικότητα

πολιτιστικός, καλλιτεχνικός: η  παντελής έλλειψη πνευματικής καλλιέργειας αλλά και η απαξίωση του ρόλου της τέχνης.

ψηφιακός: η άγνοια και αδυμανία χρήσης των νέων τεχνολογιών της πληροφορικής.

ιστορικός, γεωγραφικός, μαθηματικός: η  έλλειψη βασικών ιστορικών, γεωγραφικών και μαθηματικών γνώσεων.

γλωσσικός: η αδυναμία κατανόησης ή σύνταξης ενός σύνθετου και απαιτητικού κειμένου.

Αίτια του προβλήματος
  1.Οικονομικές ανισότητες - Οικονομική κρίση, Μνημόνια - Καπιταλισμός
• τα φτωχότερα οικονομικά στρώματα μένουν αγράμματα (αγρότες και εργάτες)
• πολλά παιδιά εγκαταλείπουν νωρίς το δημοτικό λόγω της ανάγκης να εργαστούν. Κάθε κρίση πλήττει πιο βαθιά τα παιδιά και μετά τους ενήλικες.
• συνήθως τα φτωχότερα στρώματα έχουν και χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις στο σχολείο.
  2.Ανισότητες μεταξύ υπαίθρου-επαρχίας και πόλης.
3. Αδιαφορία της πολιτείας για χτίσιμο σχολείων στις απομονωμένες περιοχές. Εμπόδια στις μετακινήσεις των μαθητών, χρόνια υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση του δημόσιου σχολείου.
  4. Η επικράτηση μακροχρόνιων πολεμικών συγκρούσεων 

5. Υγειονομική κρίση, covid 19. Η κρίση αυτή και η επικράτηση της τηλεκπαίδευσης βάθυνε το χάσμα ανάμεσα σε αυτούς που έχουν πρόσβαση στα ψηφιακά μέσα και σε αυτούς που δεν έχουν, με αποτέλεσμα οι δεύτεροι να αποκλείονται από την εκπαιδευτική διαδικασία.

Συνέπειες του φαινομένου
√ Κοινωνικό επίπεδο.
• τη στιγμή που ο άνθρωπος κατασκευάζει και εφευρίσκει μηχανήματα που μπορούν να κάνουν τη ζωή του ευκολότερη υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε καν να υπογράψουν.
• ρατσισμός και απομόνωση των ανθρώπων εκείνων που είναι αγράμματοι.
• αμάθεια: η αμάθεια είναι η χειρότερη σκλαβιά.
• δεν αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα.
• φανατισμός (εξαιτίας της αδυναμίας κριτικής σκέψης και άγνοιας)
• απομόνωση της επαρχίας και ενίσχυση της αστυφιλίας με την επαπειλούμενη ερήμωση της υπαίθρου.
√ Πολιτικό πρόβλημα.
• αναστέλλει τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.
• αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη συμμετοχικών θεσμών.
• ενισχύεται ο φανατισμός/μισαλλοδοξία.
• οι πολίτες χειραγωγούνται, πέφτουν θύματα προπαγάνδας και λαϊκισμού.
√ Πολιτιστικό πρόβλημα. Ο αγράμματος άνθρωπος δεν είναι σε θέση να καταλάβει ούτε τις νέες μορφές τέχνης, αλλά μένει προσκολλημένος στην Παράδοση.

Μέτρα αντιμετώπισης

ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
• Έλεγχος της πολιτείας και υποχρεωτική εκπαίδευση με πρακτικά μέσα ως και το λύκειο, χτίσιμο σχολείων σε απομακρυσμένες περιοχές, γενναία χρηματοδότηση, προσλήψεις καθηγητών, μείωση των μαθητών στις τάξεις
• Στήριξη των αδύναμων μαθητών (ενισχυτική διδασκαλία) ώστε να μην εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο
• Καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, ώστε να αποφεύγεται η στείρα αποστήθιση, που αποτελεί το βασικό στοιχείο χαμηλών βαθμολογιών. 

• Ενίσχυση - Διεύρυνση του θεσμού των σχολικών βιβλιοθηκών
  

ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΤΟΜΕΑ   

• Διαρκής μάχη για την επικράτηση της ειρήνης από όλους τους λαούς και την εξάλειψη των αιτίων που γεννούν την φτώχεια και την ανισότητα, αίτια που συνοψίζονται στην επικράτηση ενός εκμεταλλευτικού συστήματος οικονομίας το οποίο διαιωνίζει τις αντιθέσεις, κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους. 
  

*Πολλά στοιχεία είναι από το βιβλίο του Δήμου Χλωπτσιούδη: «Έκφραση-Έκθεση Α’ Λυκείου: Σχεδιαγράμματα – Κριτήρια αξιολόγησης», Εκδόσεις schooltime.gr

Διαβάστε:

 

Άγκοτα Κριστόφ, Η αναλφάβητη

 
Μια μέρα, η γειτόνισσα και φίλη μου μού λέει:
– Είδα μιαν εκπομπή στην τηλεόραση για τις αλλοδαπές εργάτριες. Δουλεύουν όλη την ημέρα
στο εργοστάσιο και το βράδυ ασχολούνται με το νοικοκυριό τους με τα παιδιά τους.
Λέω:
– Αυτό έκανα φτάνοντας στην Ελβετία.
Λέει:
– Επιπλέον, δεν ξέρουν ούτε γαλλικά.
– Ούτε κι εγώ ήξερα.
Η φίλη μου ενοχλείται. Δεν μπορεί να μου διηγηθεί την εντυπωσιακή ιστορία των αλλοδαπών
γυναικών που είδε στην τηλεόραση. Ξέχασε τόσο πολύ το παρελθόν μου που δεν μπορεί να
διανοηθεί ότι ανήκα σε αυτή τη φυλή των γυναικών που δεν ξέρουν τη γλώσσα της χώρας, που
δουλεύουν στο εργοστάσιο και ασχολούνται με την οικογένειά τους το βράδυ.
Εγώ το θυμάμαι. Το εργοστάσιο, τα ψώνια, το παιδί, το μαγείρεμα. Και την άγνωστη γλώσσα.
Στο εργοστάσιο είναι δύσκολο να μιλήσουμε μεταξύ μας. Τα μηχανήματα κάνουν πολύ θόρυβο.
Μπορούμε να μιλήσουμε μόνο στις τουαλέτες, καπνίζοντας στα γρήγορα ένα τσιγάρο.
Οι εργάτριες φίλες μου μού μαθαίνουν τα βασικά. Λένε: « Έχει ωραίο καιρό», δείχνοντάς μου
το τοπίο στο Βαλ-ντε-Ρυζ. Με αγγίζουν για να μου μάθουν άλλες λέξεις: μαλλιά, χέρι, δάχτυλα,
στόμα, μύτη.
Το βράδυ επιστρέφω με το παιδί. Η κορούλα μου με κοιτάζει με ορθάνοιχτα μάτια όταν της
μιλώ ουγγρικά.
Μια φορά πατάει τα κλάματα γιατί δεν την καταλαβαίνω, μιαν άλλη φορά επειδή εκείνη δεν
με καταλαβαίνει.
Πέντε χρόνια αφότου έφτασα στην Ελβετία, μιλώ τα γαλλικά, όμως δεν τα διαβάζω. Έγινα
πάλι αναλφάβητη. Εγώ που ήξερα να διαβάζω από τεσσάρων χρονών.
Ξέρω τις λέξεις. Όταν τις διαβάζω δεν τις αναγνωρίζω. Τα γράμματα δεν αντιστοιχούν σε
τίποτα. Τα ουγγρικά είναι φωνητική γλώσσα, τα γαλλικά είναι εντελώς το αντίθετο.
Δεν ξέρω πώς μπόρεσα να ζήσω χωρίς διάβασμα επί πέντε χρόνια. Μια φορά τον μήνα κυ-
κλοφορούσε η ουγγρική Λογοτεχνική Εφημερίδα που είχε δημοσιεύσει παλαιότερα τα ποιήματά
μου· υπήρχαν επίσης τα ουγγρικά βιβλία, βιβλία που ως επί το πλείστον τα είχαμε διαβάσει, που
τα παίρναμε με το ταχυδρομείο από τη Βιβλιοθήκη της Γενεύης, αλλά τι σημασία έχει, καλύτερα
να τα ξαναδιαβάσω παρά να μη διαβάζω καθόλου. Και ευτυχώς υπήρχε το γράψιμο.
Το παιδί μου θα είναι σε λίγο έξι χρονών θα αρχίσει σχολείο.
Αρχίζω και εγώ, ξαναρχίζω το σχολείο. Σε ηλικία εικοσιέξι ετών γράφομαι στα θερινά τμή-
ματα του Πανεπιστημίου του Νεσατέλ, για να μάθω να διαβάζω. Είναι μαθήματα γαλλικών για
αλλοδαπούς φοιτητές. Έχω συμμαθητές Άγγλους, Αμερικάνους, Γερμανούς, Ιάπωνες, γερμανό-
φωνους Ελβετούς. Η εισαγωγική εξέταση είναι γραπτή. Είμαι εντελώς ανίδεη, βρίσκομαι με τους
αρχάριους.
Έπειτα από ορισμένα μαθήματα ο καθηγητής μού λέει:
– Μιλάτε πολύ καλά γαλλικά. Γιατί βρίσκεστε στο τμήμα των αρχαρίων;
– Δεν ξέρω ούτε να διαβάζω ούτε να γράφω, Είμαι αναλφάβητη.
Γελάει:
– Θα τα δούμε όλα αυτά.
Δύο χρόνια μετά παίρνω το πιστοποιητικό εκμάθησης της γαλλικής γλώσσας με εύφημο
μνεία.
Ξέρω να διαβάζω, ξέρω πάλι να διαβάζω. Μπορώ να διαβάσω Βικτόρ Ουγκώ, Ρουσσώ, Βολταί-
ρο, Σαρτρ, Καμύ, Μισώ, Φρανσίς Πονζ, Σαντ, όλα όσα θέλω να διαβάσω στα γαλλικά και επίσης
συγγραφείς μη γαλλόφωνους σε μετάφραση Φώκνερ, Στάινμπεκ, Χέμινγκουεϊ. Υπάρχουν πάρα
πολλά βιβλία, βιβλία κατανοητά, επιτέλους και για μένα.
Θα κάνω άλλα δύο παιδιά. Με εκείνα θα εξασκηθώ στο διάβασμα, στην ορθογραφία, στις
κλίσεις.
Όταν θα με ρωτούν τη σημασία μιας λέξης ή την ορθογραφία της δεν θα ξαναπώ ποτέ:
– Δεν ξέρω.
Θα πω:
– Θα κοιτάξω.
Και πάω να κοιτάξω στο λεξικό ακούραστα, πάω να κοιτάξω. Γίνομαι μανιώδης αναγνώστρια
του λεξικού.
Ξέρω ότι τα γαλλικά δεν θα τα γράψω ποτέ όπως τα γράφουν οι εκ γενετής γαλλόφωνοι συγ-
γραφείς, αλλά θα τα γράφω όπως μπορώ όσα καλύτερα μπορώ
Αυτή τη γλώσσα δεν την επέλεξα. Μου την επέβαλαν η τύχη, η μοίρα, οι συγκυρίες.
Να γράφω στα γαλλικά, είμαι υποχρεωμένη. Είναι ένα στοίχημα.
Το στοίχημα μιας αναλφάβητης.
 

[Κριστόφ 2008: 42 - 43]

 

 

Ενεργητική - Παθητική Σύνταξη

 Ενεργητική  -  Παθητική Σύνταξη

 

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ – ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ: ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ

Θεωρία - Αναλυτική παρουσίαση

1. α) Πότε χρησιμοποιούμε Ενεργητική και πότε Παθητική σύνταξη;

α) Χρησιμοποιούμε Ενεργητική σύνταξη, όταν θέλουμε να τονίσουμε το Υποκείμενο που ενεργεί και δρα.

Χρησιμοποιούμε Παθητική σύνταξη, όταν θέλουμε να τονίσουμε την ενέργεια του ρήματος.

β) Πώς λειτουργεί η Ενεργητική και η Παθητική σύνταξη στη διαμόρφωση του ύφους του κειμένου;

Η Ενεργητική σύνταξη προσδίδει:

• υποκειμενικότητα (κάνει το ύφος πιο προσωπικό)
• αμεσότητα
• ζωντάνια/ παραστατικότητα

Η Παθητική σύνταξη προσδίδει:

• αντικειμενικότητα/ ουδετερότητα (κάνει το ύφος πιο απρόσωπο)
• τυπικότητα/ επισημότητα
• νοηματική πυκνότητα και συντομία
• ποικιλία νοημάτων

2. Ποια ρήματα μπορούν να μετατραπούν από ενεργητικά σε παθητικά και αντίστροφα;

Η μετατροπή από την Ενεργητική στην Παθητική σύνταξη και αντίστροφα συνδέεται με τις διαθέσεις των ρημάτων. Οι διαθέσεις αναφέρονται στις σημασίες των ρημάτων και στη σχέση τους με το Υποκείμενο.

Μόνο τα ρήματα της Ενεργητικής και της Παθητικής διάθεσης μπορούν να μετατραπούν από Ενεργητική σε Παθητική σύνταξη και αντίστροφα.

• Ενεργητική διάθεση: Όταν το ρήμα ενεργεί και η ενέργεια είτε μεταβαίνει σε αντικείμενο/α (μεταβατικό) είτε δε μεταβαίνει (αμετάβατο).

Π.χ. Ο δάσκαλος μάς έδωσε βιβλία. (μεταβατικό)

Εργάζεται ακατάπαυστα. (αμετάβατο)

 Από τα ρήματα της Ενεργητικής διάθεσης ΜΟΝΟ τα μεταβατικά μπορούν να μετατραπούν σε Παθητική σύνταξη.

• Παθητική διάθεση: Όταν το Υποκείμενο δέχεται ενέργεια από κάποιον/ κάτι άλλο.

Π.χ. Η γη θερμαίνεται από τον ήλιο.

Το σκαρί σάπισε από την αχρηστία.

Όταν διατυπώνουμε ένα νόημα με ρήμα Παθητικής διάθεσης, έχουμε Παθητική σύνταξη. Στην Παθητική σύνταξη το προθετικό σύνολο (συνήθως από + αιτιατική) που φανερώνει το δράστη ή την αιτία, από τα οποία παθαίνει κάτι το Υποκείμενο, λέγεται Ποιητικό αίτιο.

3. Γιατί τα ρήματα των άλλων δύο διαθέσεων δεν επιδέχονται μετατροπές στη σύνταξη;

• Μέση διάθεση: Το Υποκείμενο είναι και ο δράστης και ο δέκτης μιας ενέργειας.

Π.χ. Ντύθηκε και στολίστηκε. (α)

Προσαρμόζεται εύκολα στις νέες συνθήκες. (β)

Ταυτίστηκε με τον ήρωα. (γ)

Τα αδέλφια αγαπιούνται. (δ)

Αλληλοκοιτάχτηκαν. (ε)

• Στα παραδείγματα α,β,γ τα ρήματα είναι Μέσα αυτοπαθή, δηλαδή η ενέργεια του Υποκειμένου πηγαίνει άμεσα στο ίδιο, ενώ στα παραδείγματα δ,ε τα ρήματα είναι Μέσα αλληλοπαθή, δηλαδή μια όμοια ενέργεια πηγαίνει από το ένα στο άλλο και αντίστροφα.

• Ουδέτερη διάθεση: Το Υποκείμενο βρίσκεται απλώς σε μία κατάσταση, ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει.

Π.χ. Δίψασα.

       Κοιμούνται.

Τόσο στη Μέση όσο και στην Ουδέτερη διάθεση η  σχέση ρήματος και Υποκειμένου είναι εσωτερική και άρρηκτη.

Εκτενέστερη αναφορά στις διαθέσεις και τις σημασίες των ρημάτων θα γίνει σε επόμενη ενότητα.

4. Πώς σκέφτομαι για να κάνω τη μετατροπή από την Ενεργητική στην Παθητική σύνταξη και αντίστροφα;

Για να μεταφέρω ένα ρήμα από την Ενεργητική στην Παθητική σύνταξη:

• Μετατρέπω το αντικείμενο της Ενεργητικής σε υποκείμενο της Παθητικής διάθεσης.
• Αν υπάρχουν δύο αντικείμενα (το άμεσο και το έμμεσο), μετατρέπω το άμεσο σε υποκείμενο.
• Μετατρέπω το υποκείμενο της Ενεργητικής σε ποιητικό αίτιο της Παθητικής.
• Τοποθετώ το ρήμα στον ίδιο χρόνο, στην Παθητική φωνή, ώστε να συμφωνεί στο πρόσωπο με το νέο υποκείμενο.

Π.χ.  Μας δίδαξε γραμματική και συντακτικό.

• Δίδαξε = ρήμα ενεργητικής φωνής και διάθεσης
• (Αυτός = εννοείται υποκείμενο)
• Μας = άμεσο αντικείμενο
• Γραμματική και συντακτικό = έμμεσα αντικείμενα

Διδαχτήκαμε γραμματική και συντακτικό.

• Διδαχτήκαμε = ρήμα παθητικής φωνής και διάθεσης
• (Εμείς = το άμεσο αντικείμενο της Ενεργητικής εννοείται ως υποκείμενο της Παθητικής)
• Γραμματική και συντακτικό = έμμεσα αντικείμενα (παραμένουν στην ίδια θέση)

Ο δάσκαλος μάς έδωσε βιβλία.

• Έδωσε = ρήμα ενεργητικής φωνής και διάθεσης
• Ο δάσκαλος = υποκείμενο
• Βιβλία = άμεσο αντικείμενο
• Μάς = έμμεσο αντικείμενο
• Όταν το αντικείμενο που δηλώνει πρόσωπο μπορεί να αντικατασταθεί από εμπρόθετο αντικείμενο (σε + αιτιατική), είναι έμμεσο.

Βιβλία μάς δόθηκαν από το δάσκαλο.

• Δόθηκαν = ρήμα παθητικής φωνής και διάθεσης
• Βιβλία = το άμεσο αντικείμενο της ενεργητικής γίνεται υποκείμενο της παθητικής
• Από το δάσκαλο = ποιητικό αίτιο (το υποκείμενο της ενεργητικής γίνεται ποιητικό αίτιο στην παθητική)
• Μάς = έμμεσο αντικείμενο (παραμένει στην ίδια θέση)

Αν έχω ρήμα που συντάσσεται με δύο αιτιατικές, από τις οποίες η μία είναι αντικείμενο και η άλλη κατηγορούμενο του αντικειμένου, στην Παθητική σύνταξη το ρήμα αυτό είναι και συνδετικό, οπότε το άμεσο αντικείμενο γίνεται Υποκείμενο, ενώ η άλλη αιτιατική κατηγορούμενο.

Π.χ. Με αποκάλεσε συμφεροντολόγο.

• Αποκάλεσε = ρήμα ενεργητικής φωνής και διάθεσης και συνδετικό
• (Αυτός = εννοείται υποκείμενο)
• Με = αντικείμενο
• Συμφεροντολόγο = κατηγορούμενο αντικειμένου

Αποκλήθηκα συμφεροντολόγος.

• Αποκλήθηκα = ρήμα παθητικής φωνής και διάθεσης και συνδετικό
• (Εγώ = εννοείται υποκείμενο)
• Συμφεροντολόγος = κατηγορούμενο υποκειμένου

5. Πώς σκεφτόμαστε όταν το αντικείμενο είναι δευτερεύουσα πρόταση;

Πολλές φορές το αντικείμενο του ρήματος της Κύριας πρότασης είναι μία ή και περισσότερες δευτερεύουσες προτάσεις.

Σε αυτή την περίπτωση ελέγχουμε τα εξής:

1. Αν η δευτερεύουσα ή οι δευτερεύουσες είναι το/ τα μοναδικό/ά αντικείμενο/α.
2. Αν υπάρχουν και άλλα πτωτικά αντικείμενα στην Κύρια πρόταση.

Π.χ.  Πιστεύουμε [ότι η χρήση ποιοτικού εκπαιδευτικού λογισμικού μπορεί να βοηθήσει το έργο του δασκάλου] και [να συμπληρώσει κενά στη λειτουργία του συμβατικού έντυπου βιβλίου.]

Π.χ. Η σύγχρονη τεχνολογία μάς δίνει τη βεβαιότητα [ότι ο Ηλεκτρονικός Υπολογιστής και οι εφαρμογές του μπορούν να υποστηρίξουν ουσιαστικά το έργο του δασκάλου] και [να συμπληρώσουν κενά στη λειτουργία του έντυπου βιβλίου.]

 

 

6. Πώς γίνονται οι μετατροπές των αποθετικών ρημάτων;

Αποθετικά είναι τα ρήματα που απώθησαν ή πιο σωστά δεν εμφάνισαν εξαρχής Ενεργητική φωνή στη μορφολογία τους. Υπάρχουν τόσο μεταβατικά όσο και αμετάβατα αποθετικά.

Η μετατροπή στην Παθητική Σύνταξη γίνεται με την προσθήκη των βοηθητικών ρημάτων είμαι/ γίνομαι και τη χρήση του ρηματικού επιθέτου που παράγεται από το αποθετικό.

Π.χ. Αντιλαμβάνομαι την κρισιμότητα της κατάστασης.

Η κρισιμότητα της κατάστασης γίνεται αντιληπτή (από/σε εμένα).

Εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους.

Οι φυσικοί πόροι είναι εκμεταλλεύσιμοι.

      Τον σέβονται όλοι.

      Είναι σεβαστός από όλους/ σε όλους*.

*Το ποιητικό αίτιο με τα ρηματικά επίθετα σε –τος εκφέρεται και με την πρόθεση σε + αιτιατική.

7. Υπάρχει «κρυμμένο» Υποκείμενο στην Παθητική σύνταξη;

Και όμως μπορεί να υπάρξει! Η ελληνική γλώσσα έχει τόσους εκφραστικούς τρόπους και τέτοια συντακτική ποικιλομορφία, που μπορεί να υπάρχει σε μία πρόταση Παθητικής σύνταξης «κρυμμένο» Υποκείμενο.

Π.χ. Η μάχη του ανθρώπου δε θα χαθεί.

– του ανθρώπου = γενική υποκειμενική που μετατρέπεται σε Υποκείμενο της Ενεργητικής σύνταξης.

Ο άνθρωπος δε θα χάσει τη μάχη.

Ουσιαστικά, η γενική υποκειμενική στην Παθητική σύνταξη αντικαθιστά το ποιητικό αίτιο.

8. Υπάρχουν ιδιάζουσες περιπτώσεις;

Ναι, υπάρχουν. Υπάρχουν ενεργητικές συντάξεις που δεν μετατρέπονται σε παθητικές. Η απάντηση εμπίπτει σε αυτή της προηγούμενης ερώτησης. Είναι τόσοι οι εκφραστικοί τρόποι και η συντακτική ποικιλομορφία που συμβαίνει  μεταβατικά ρήματα ενεργητικής διάθεσης να μη σχηματίζουν παθητική σύνταξη με τους ίδιους ρηματικούς τύπους.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε τα ακόλουθα παραδείγματα:

Π.χ. Πρέπει να επαναφέρουμε τις ανθρωπιστικές αξίες στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Πρέπει να επανέλθουν οι ανθρωπιστικές αξίες στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Η χώρα χρειάζεται ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.

Ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες για τη χώρα*.

*Λόγω της ρηματικής περίφρασης το ποιητικό αίτιο δεν μπορεί να διατυπωθεί. Στη θέση του μπαίνει ένας εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς με παρεμφερή νοηματική σχέση. 

Το ρήμα στερώ και το ρήμα στερούμαι

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει σε αυτά τα δύο ρήματα. Το ρ. στερώ είναι δίπτωτο: στερώ κάτι από κάποιον. Στην παθητική σύνταξη, παρότι ο κανόνας υπαγορεύει τη μετατροπή του άμεσου αντικειμένου σε υποκείμενο, στο συγκεκριμένο ρήμα, λόγω του ιδιαίτερου σημασιολογικού του περιεχομένου μπαίνει το έμμεσο αντικείμενο – το έμψυχο ή προσωποποιημένο αντικείμενο – ως υποκείμενο.

π.χ. Τα καταπιεστικά καθεστώτα στερούν από τους πολίτες τη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης.

Οι πολίτες στερούνται τη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης από τα καταπιεστικά καθεστώτα.

Αυτή η σύνταξη (για τους παραπάνω λόγους) προκρίνεται της όχι και τόσο δόκιμης ακόλουθης σύνταξης με υποκείμενο το άμεσο αντικείμενο:

Η δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης γίνεται αντικείμενο στέρησης των πολιτών από τα καταπιεστικά καθεστώτα. (αδόκιμη σύνταξη)

Στο παραπάνω παράδειγμα, το ρ. στερούμαι στην παθητική σύνταξη διατηρεί τη μεταβατικότητά του. Μπορεί, λοιπόν, να χρησιμοποιηθεί στο λόγο και ως μονόπτωτο ενεργητικής διάθεσης: στερούμαι κάτι (λογιότερα συντάσσεται και με γενική). Υπάρχουν περιπτώσεις που η περιφραστική διατύπωση στην παθητική σύνταξη είναι απολύτως δόκιμη και αναγκαία!

π.χ. Πολλοί αφρικανικοί λαοί στερούνται το καθαρό και πόσιμο νερό.

Το καθαρό και πόσιμο νερό αποτελεί αντικείμενο στέρησης για πολλούς αφρικανικούς λαούς. (δόκιμη σύνταξη)

Συνεπώς, το νόημα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη σύνταξη!

9. Πώς γίνονται οι μετατροπές των αρχαιοπρεπών ρημάτων;

Υπάρχουν ρήματα που προέρχονται μορφολογικά απευθείας από την αρχαία ελληνική γλώσσα, δηλαδή δεν έχουν υποστεί σημαντική μορφολογική μεταβολή μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τις εξής περιπτώσεις:

 https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/genikis-pedias/neoelliniki-glossa/energitiki-pathitiki-syntaxi-metatropi/

Εφηβεία

«Απαγορεύεται αυστηρά η είσοδος σε ενήλικες που δεν συνοδεύονται από τα παιδιά που κρύβουν μέσα τους».

Δημήτρης Αποστολάκης

Και... πριν ξεκινήσουμε λίγες σκηνές καθημερινής τρέλας από τον φυσικό χώροτου εφήβου, το σχολείο και τον αγαπημένο του "συνέταιρο", τον καθηγητή.

http://www.youtube.com/watch?v=Va6dK1JPWd8

Ενδιαφέροντες ιστότοποι για την εφηβεία:

• http://politropi.greek-language.gr
• https://www.youth-health.gr/youth
• https://www.venizeleio.gr/domi/apokentromenes-domes/
• https://www.pagni.gr/mycode/pdf/chart_forevn_pe_irakeioy%20Jun2018.pdf
  

 

Εφηβεία Σχεδιάγραμμα Α Λυκείου

Ορισμός

Εφηβεία ονομάζεται η περίοδος της μετάβασης από την παιδική στην ώριμη ηλικία. Πυρήνας της καθίσταται η ήβη, δηλαδή η πρόσκτηση της ικανότητας αναπαραγωγής.

Χαρακτηριστικά Εφήβων

1. Βιολογικά

• Ανάπτυξη της σωματικής διάπλασης
• Λειτουργία γενετήσιων αδένων
• Μεταβολή των αδένων που προσδιορίζουν την έκφραση, τη φωνή, τη σκέψη, το συναίσθημα

2. Ψυχολογικά

• Τάση εσωτερίκευσης και μυστικοπάθειας
• Ευαισθητοποίηση, ευθιξία
• Έλλειψη αυτοπεποίθησης και ανασφάλεια
• Φροντίδα για την εξωτερική εμφάνιση
• Ενδιαφέρον για το άλλο φύλο
• Άγχος για το μέλλον και απαισιοδοξία

3. Πνευματικά

• Υπαρξιακές ανησυχίες
• Διεύρυνση πνευματικών οριζόντων
• Όξυνση της κριτικής αντίληψης
• Ιδεολογικός φιλελευθερισμός και εξιδανίκευση
• Φόβος για τον ορθολογισμό των μεγάλων
• Ονειροπόληση και οραματισμός

Κοινωνικός – Οικογενειακός τομέας

• Αντιδραστικότητα και ριζοσπαστισμός
• Αγωνιστικότητα για βελτίωση του κόσμου
• Επιθυμία ανανέωσης και βελτίωσης των κακώς κειμένων
• Οπαδοποίηση σε οτιδήποτε έχει την αξίωση του νέου, του διαφορετικού, του ανατρεπτικού
• Προσαρμογή στη μόδα
• Αναζήτηση φιλίας, γενικότερης αποδοχής, προτύπων και ειδώλων
• Τάση αυτοτέλειας και ανεξαρτητοποίησης από τους γονείς
• Αμφισβήτηση των καθιερωμένων αξιών, των ιδανικών και της παράδοσης

Aντιθέσεις

• Υπερενέργεια – οκνηρία
• Υπερευθυμία – δυσθυμία
• Θρασύτητα – δειλία
• Εγωισμός – αυτοπεριφρόνηση
• Κοινωνικότητα – απομόνωση
• Ατομισμός – αλτρουισμός
• Ασυγκράτητη ορμή – ανάγκη της αίσθησης του ελέγχου
• Καταπολέμηση και άσκηση αυστηρού ελέγχου στις παραδοσιακές αξίες – άκριτη αποδοχή νέων ιδεολογικών προτάσεων και αξιών
• Καταδίκη των επιδερμικών σχέσεων – τάση αυτοαπομόνωσης

Σχέσεις Εφήβων Γονέων

Οι έφηβοι:

• νιώθουν ελεύθεροι και ώριμοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες.

• αντιλαμβάνονται τον κόσμο με πνεύμα προοπτικής.

• θεωρούν ξεπερασμένες και συντηρητικές τις απόψεις των γονιών τους.

• αντιδρούν ενίοτε βίαια και προκλητικά.

Οι γονείς:

• προσπαθούν να τους εμφυσήσουν τις ιδέες και τις απόψεις τους για τη ζωή.

• προβάλλουν (και επιβάλλουν) τα δικά τους πρότυπα και ιδανικά.

• επιθυμούν τα παιδιά τους να υλοποιήσουν τα δικά τους ανεκπλήρωτα όνειρα.

• εναντιώνονται στις επιλογές των νέων.

• προκαλούν τους εφήβους συγκρίνοντάς τους με τη δική τους γενιά.

• δεν εμπιστεύονται τις πρωτοβουλίες των παιδιών τους.

• αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν ότι τα παιδιά τους γίνονται ώριμοι πολίτες.

Προϋποθέσεις Υγιούς Σχέσης Εφήβων Γονέων – Μεγαλυτέρων:

Απαιτείται αμοιβαία υποχώρηση και αναγνώριση πως η κάθε πλευρά έχει μερίδιο στο δίκαιο και στο ορθό. Ειδικότερα:

Οι γονείς – μεγαλύτεροι χρειάζεται να:

• σέβονται τα δικαιώματα της προσωπικής επιλογής των εφήβων.

• αναγνωρίζουν ότι ο κόσμος που κληροδοτούν στους νέους δεν είναι ο βέλτιστος.

• διαλέγονται με τα παιδιά τους, για να εντοπίζουν τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους.

• αποδέχονται πως οι νέοι δικαιούνται να ζήσουν σε ένα κόσμο καλύτερο, άρα και διαφορετικό.

• συνειδητοποιούν ότι τα παιδιά τους δεν είναι κτήμα τους.

• εγκαταλείπουν τον αυταρχισμό και την ακαμψία και να επιδίδονται στον παιδαγωγικό και συμβουλευτικό τους ρόλο.

• τονώνουν το φρόνημα των νέων και να τους εμποτίζουν το αίσθημα της υπευθυνότητας.

• αποτελούν οι ίδιοι με τη ζωή τους πρότυπα προς μίμηση.

• στέκουν αρωγοί και συμπαραστάτες, όταν οι έφηβοι ζητούν τη βοήθειά τους.

• αποφεύγουν την ανοχή σε τυχόν παραπτώματα, γιατί η υπερβολική ελευθερία καταλήγει σε ασυδοσία.

Οι έφηβοι ωφελούνται, όταν αναγνωρίζουν στους γονείς – μεγαλυτέρους τους:

• την άδολη αγάπη.

• την πείρα και, σε πολλές περιπτώσεις, την περισσότερη γνώση τους.

• την δικαιολογημένη ανησυχία τους, καθώς τα παιδιά τους μεγαλώνουν σε μια κοινωνία που εγκυμονεί κινδύνους και παγίδες.

• την ηθική ευθύνη που έχουν για τους ίδιους.

πηγή: https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/neoelliniki-glossa/efiveia-schediagramma/ 

Νέοι και πρότυπα

πρότυπο: πρόσωπο, πράγμα ή κατάσταση που μπορεί να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα για μίμηση

Τα πρότυπα διακρίνονται σε :

1. Σε καλά πρότυπα: είναι εκείνα που οδηγούν το άτομο και την κοινωνία στη βελτίωσή τους

2. Σε αρνητικά πρότυπα είναι εκείνα που οδηγούν στο χάσιμο πολύτιμου χρόνου και έχουν καταστροφικές συνέπειες για την ηθική, κοινωνική και συναισθηματική υπόσταση του ατόμου και της κοινωνίας.

Πλεονεκτήματα

Τα πρότυπα αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση, έτσι οδηγούν στη δημιουργική δράση και την ευαισθητοποίηση. Αποτελούν κίνητρα δράσης και προόδου, ειδικά φια τους νέους.

Μειονεκτήματα

Η ύπαρξη προτύπων βλάπτει, όταν αυτά γίνινται αντικείμενο άκριτης λατρείας και στείρου μιμητισμού.

Θετικά πρότυπα, είναι αυτά που ωφελούν τους νέους και διακρίνονται από τα εξής χαρακτηριστικά:

1. πνευματική και ηθική συγκρότηση

2. υπευθυνότητα και ολοκληρωμένη προσωπικότητα

3. αναπτυγμένη κοινωνική συνείδηση

4. δημοκρατικό πνεύμα, αλληλεγγύη, ευαισθητοποίηση για τα κοινά

Άσκηση

Γράψτε ένα γράμμα στον μελλοντικό, ενήλικο εαυτό σας ή τι θα προτείνατε στον ενήλικο εαυτό σας για να μην ξεχάσει ποτέ τον έφηβο που υπήρξε.

ή

Γράψτε ένα γράμμα σε κάποιο πρόσωπο, διάσημο ή άσημο, που σας έχει επηρεάσει πολύ.

Κάποιοι διάσημοι καλλιτέχνες έκαναν το αντίστροφο. Έγραψαν γράμμα στον έφηβο που κάποτε υπήρξαν...

https://www.news247.gr/psixagogia/mousiki/alice-cooper-pigaino-stin-ekklisia-me-ta-paidia-moy-den-echo-schesi-me-ton-alis.9067642.html

Ο αιώνιος έφηβος : Βασίλης Παπακωνσταντίνου

https://www.youtube.com/watch?v=9f1p8IdahG0

Δώστε ιδέες για να ανεβάσω μουσικές που σας αρέσουν

Γλωσσική ποικιλία

 

Γλωσσική ποικιλία

Η αξία των τοπικών ιδιωμάτων / διαλέκτων

• Αποκαλύπτουν την πολιτισμική ιδιαιτερότητα της τοπικής κοινωνίας, καθώς εκφράζουν με αυθεντικό τρόπο τις αντιλήψεις, τα ήθη, τα συναισθήματα και τους οραματισμούς της λαϊκής ψυχής.

• Ενισχύουν τους συνεκτικούς δεσμούς των μελών μιας κοινότητας, γιατί υπογραμμίζουν τα στοιχεία της ομοιογένειας, τις κοινές αξίες τα κοινά ήθη και έθιμα που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά.

• Εμπλουτίζουν με την ποικιλία τους τον εθνικό πολιτισμό, συνιστώντας πολύτιμο τεκμήριο της πολυμορφίας και της ετερογένειας της ελληνικής γλώσσας.

Σκεφτείτε τον Ερωτόκριτο, που είναι γραμμένος στην κρητική διάλεκτο. Πόσο θα άλλαζε αν αλλοιώναμε τη γλωσσική του ταυτότητα.

                APETOYΣA
Λέγει του· "Nά, και βάλε το εις το δεξό σου χέρι,        1465
        σημάδι πως, ώστε να ζω, είσαι δικό μου Tαίρι.
Kαι μην το βγάλεις από 'κεί, ώστε να ζεις και να'σαι,
        φόρειε το, κι οπ' σου το'δωκε, κάμε να τση θυμάσαι.
Kι ο Kύρης μου αν το βουληθεί να πάρει τη ζωή μου,
        και δε μ' αφήσει να χαρώ, σα θέλει η όρεξή μου,        1470
φύλαξε την Aγάπη μας, κι ας είσαι πάντα ως ήσου',
        και με το δακτυλίδι μου πέρασε τη ζωή σου.
Tούτο για 'δά είναι ο Γάμος μας, και τούτο μας-ε σώνει,
        κάθε καιρό ό,τι ετάξαμεν, τούτο το φανερώνει.
Kι α' δε θελήσει η Mοίρα μας να σμίξομεν ομάδι,        1475
        η ψη σου ας έρθει να με βρει χαιράμενη στον Άδη.
Πάντα σε θέλω καρτερεί, ζώντας, κι αποθαμένη,
        γιατί μιά Aγάπη μπιστική στα κόκκαλα απομένει.
Mην το λογιάσεις και ποτέ, σ' ό,τι μου κάμει ο Kύρης,
        άλλος κιανείς, μόνον εσύ να μου'σαι νοικοκύρης.

Χρήσιμες πληροφορίες:

Τι είναι το ιδιώμα;

http://www.greek-language.gr/digitalResources/modern_greek/tools/lexica/glossology_edu/lemma.html?id=138&ur=6

μουσικές...

κρητικά: https://www.youtube.com/watch?v=F3XodzjCH00

ποντιακά: https://www.youtube.com/watch?v=6IONkrtW_WU

Ραχιόπουλον θα ίνουμε σα ράχια θα γυρίζω σα κλαδόπα θα κάθουμε και θα χελιδονίζω Ραχιόπα σκίζω κι έρχουμε τα γόνατά μ'κι τσίζω τα στράτας ης πολλά μακρά το καρδόπο σ' θα χτίζω Η δείσα εφέκεν τα ρασ ιά κι' έκατσεν σα καμμένα τρυγώνα μ'άφο' τα κυρουκά σ' κι άρ'έλα μετ'εμέναν.

επτανησιακά: https://www.youtube.com/watch?v=-QLidgacssI

ηπειρώτικα: https://www.youtube.com/watch?v=N8HzQhRpe4U

Αιτίες συρρίκνωσης των τοπικών ιδιωμάτων

• Η διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ των γεωγραφικών περιοχών της χώρας κατέστησε τα ιδιώματα εμπόδιο στην επικοινωνία των ανθρώπων με διαφορετικές γλωσσικές καταβολές και επέβαλε έναν ενιαίο γλωσσικό κώδικα.

• Η κυριαρχία των μέσων μαζικής ενημέρωσης συνέβαλε στην εδραίωση της κοινής νέας ελληνικής γλώσσας.

• Η καθιέρωση της διδασκαλίας στα σχολεία της επίσημης νέας ελληνικής οδήγησε τους ωέους στην απομάκρυνση από τα ιδιώματα του τόπου τους.

• Η παγκόσμια εξάπλωση των μέσων ενημέρωσης και του διαδικτύου διευκόλυνε τη διακίνηση πολιτιστικών στοιχείων από άλλες χώρες.

Πρέπει να επισημανθεί ότι η γλωσσική ομοιογένεια αποτέλεσε πάγια επιδίωξη των κυβερνήσεων, κάτι που έγινε σε βάρος όχι μόνο των τοπικών ιδιωμάτων αλλά και αλλόγλωσσων κοινοτήτων.

Κίνδυνοι που απορρέουν από την εμμονή στη χρήση των ιδιωμάτων

• Υπονομεύει την επικοινωνία

• Αποξενώνει τον χρήστη από την εκπαιδευτική διαδικασία.

• Μπορεί να οδηγήσει σε έναν τοπικισμό με παράλληλη απαξίωση άλλων περιοχών.

Προτάσεις για την προστασία των ιδιωμάτων

• Συγκρότηση φορέων μελέτης, καταγραφής και διατήρησης των τοπικών ιδιωμάτων ως μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς.

• Ευαισθητοποίηση των μαθητών μέσα από εκδηλώσεις, μαθήματα, μέσα από τη γνωριμία με λογοτεχνικά έργα όπως ο Ερωτόκριτος και πολλά άλλα.

• Ενίσχυση από την Πολιτεία φορέων και ιδρυμάτων που αγωνίζονται για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της γλωσσικής ποικιλομορφίας.

Αλ. και Σπ. Μητσέλος Έκφραση Έκθεση για την Α λυκείου

Ο Αστερίξ στα κρητικά

https://vdocuments.site/-557212cb497959fc0b90f26e.html

Οπτικές της Γλώσσας

Κάθε άνθρωπος βιώνει, εννοεί και αξιολογεί τα πράγματα και τις καταστάσεις με έναν προσωπικό τρόπο. Στον υποκειμενικό αυτό χαρακτήρα του ανθρώπου συμμετέχει και η γλώσσα, με αποτέλεσμα να φανερώνονται συχνά οι διάφορες οπτικές της. Ειδικότερα, παρατηρείται ότι οι άνθρωποι:

• προσδιορίζουν τα ίδια πράγματα με διαφορετικές λέξεις. Για παράδειγμα, η κλασική μουσική χαρακτηρίζεται από κάποιους ενδιαφέρουσα και αριστουργηματική, από πολλούς άλλους, όμως, βαρετή και μονότονη.

• φορτίζουν την ίδια λέξη με διαφορετικές αποχρώσεις της ίδιας έννοιας. Παραδείγματος χάρη, οι άνθρωποι που ζουν σε εμπόλεμη κατάσταση αντιλαμβάνονται τη λέξη «πόλεμος» διαφορετικά από όσους διαβιούν ειρηνικά.

https://filologika.gr/lykio/a-lykiou-2/neoelliniki-glossa/glossa-kai-glossikes-poikilies/