Αναλφαβητισμός

 Αναλφαβητισμός

Κείμενα:

1. Αναλφαβητισμός και η νέα του μορφή

 2. Η εκπαίδευση της αμάθειας

 

 Ερωτήματα:  

1. Πόσοι έχουν πρόσβαση στη γνώση;

 

2. Υγεία - παιδεία είναι βασικά δημόσια αγαθά.  Σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα;

3. Ποια είναι η σχέση της μόρφωσης με την ελευθερία; 'Αρα και του αναλφαβητισμού με την υποδούλωση; 

Διαβάστε βιβλία!!

Η ιστορία της ανάγνωσης, Alberto Manguel, Εκδ. Λιβάνη

Αναφαβητισμός - Σχεδιάγραμμα

 

Εκθέσεις Α’ Λυκείου: Αναλφαβητισμός

«Ο αναλφαβητισμός είναι πρόβλημα κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό. Αναστέλλει τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη των συμμετοχικών θεσμών και ακρωτηριάζει τη δυνατότητα για άσκηση κριτικής…»

• Ο εικοστός πρώτος αιώνας έχει χαρακτηριστεί ως αιώνας της πληροφορίας. Κι ενώ η τεχνολογία έχει κάνει τέτοια πρόοδο σε πολλές χώρες του κόσμου, ακόμα και σήμερα, υπάρχουν εκατομμύρια αναλφάβητοι. Το ίδιο όμως πρόβλημα παρατηρείται και στις λεγόμενες ανεπτυγμένες κοινωνίες. Κι όμως ο αναλφαβητισμός αποτελεί ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.
  

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

Ο αναλφαβητισμός είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Διακρίνουμε το δομικό αναλφαβητισμό (κάποιος δεν έμαθε ποτέ να διαβάζει και να γράφει) και το λειτουργικό (ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν είτε επειδή δεν έμαθαν ποτέ είτε γιατί λόγω του τρόπου ζωής και της φύσης της εργασίας τους έμαθαν κάποτε και αργότερα ξέχασαν). Σήμερα, ωστόσο, στις ανεπτυγμένες κοινωνίες γίνεται κυρίως λόγος για το λειτουργικό αναλφαβητισμό, όπου τα άτομα έχουν κάποιες γνώσεις, αλλά όχι ικανές ώστε να τους επιτρέπουν να έχουν κριτική σκέψη.

Άλλες μορφές αναλφαβητισμού:

πολιτικός: η μη συμμετοχή και απαξίωση της ενασχόλησης με τα κοινά

κοινωνικός: ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, ο μη σεβασμός στη διαφορετικότητα

πολιτιστικός, καλλιτεχνικός: η  παντελής έλλειψη πνευματικής καλλιέργειας αλλά και η απαξίωση του ρόλου της τέχνης.

ψηφιακός: η άγνοια και αδυμανία χρήσης των νέων τεχνολογιών της πληροφορικής.

ιστορικός, γεωγραφικός, μαθηματικός: η  έλλειψη βασικών ιστορικών, γεωγραφικών και μαθηματικών γνώσεων.

γλωσσικός: η αδυναμία κατανόησης ή σύνταξης ενός σύνθετου και απαιτητικού κειμένου.

Αίτια του προβλήματος
  1.Οικονομικές ανισότητες - Οικονομική κρίση, Μνημόνια - Καπιταλισμός
• τα φτωχότερα οικονομικά στρώματα μένουν αγράμματα (αγρότες και εργάτες)
• πολλά παιδιά εγκαταλείπουν νωρίς το δημοτικό λόγω της ανάγκης να εργαστούν. Κάθε κρίση πλήττει πιο βαθιά τα παιδιά και μετά τους ενήλικες.
• συνήθως τα φτωχότερα στρώματα έχουν και χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις στο σχολείο.
  2.Ανισότητες μεταξύ υπαίθρου-επαρχίας και πόλης.
3. Αδιαφορία της πολιτείας για χτίσιμο σχολείων στις απομονωμένες περιοχές. Εμπόδια στις μετακινήσεις των μαθητών, χρόνια υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση του δημόσιου σχολείου.
  4. Η επικράτηση μακροχρόνιων πολεμικών συγκρούσεων 

5. Υγειονομική κρίση, covid 19. Η κρίση αυτή και η επικράτηση της τηλεκπαίδευσης βάθυνε το χάσμα ανάμεσα σε αυτούς που έχουν πρόσβαση στα ψηφιακά μέσα και σε αυτούς που δεν έχουν, με αποτέλεσμα οι δεύτεροι να αποκλείονται από την εκπαιδευτική διαδικασία.

Συνέπειες του φαινομένου
√ Κοινωνικό επίπεδο.
• τη στιγμή που ο άνθρωπος κατασκευάζει και εφευρίσκει μηχανήματα που μπορούν να κάνουν τη ζωή του ευκολότερη υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε καν να υπογράψουν.
• ρατσισμός και απομόνωση των ανθρώπων εκείνων που είναι αγράμματοι.
• αμάθεια: η αμάθεια είναι η χειρότερη σκλαβιά.
• δεν αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα.
• φανατισμός (εξαιτίας της αδυναμίας κριτικής σκέψης και άγνοιας)
• απομόνωση της επαρχίας και ενίσχυση της αστυφιλίας με την επαπειλούμενη ερήμωση της υπαίθρου.
√ Πολιτικό πρόβλημα.
• αναστέλλει τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.
• αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη συμμετοχικών θεσμών.
• ενισχύεται ο φανατισμός/μισαλλοδοξία.
• οι πολίτες χειραγωγούνται, πέφτουν θύματα προπαγάνδας και λαϊκισμού.
√ Πολιτιστικό πρόβλημα. Ο αγράμματος άνθρωπος δεν είναι σε θέση να καταλάβει ούτε τις νέες μορφές τέχνης, αλλά μένει προσκολλημένος στην Παράδοση.

Μέτρα αντιμετώπισης

ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
• Έλεγχος της πολιτείας και υποχρεωτική εκπαίδευση με πρακτικά μέσα ως και το λύκειο, χτίσιμο σχολείων σε απομακρυσμένες περιοχές, γενναία χρηματοδότηση, προσλήψεις καθηγητών, μείωση των μαθητών στις τάξεις
• Στήριξη των αδύναμων μαθητών (ενισχυτική διδασκαλία) ώστε να μην εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο
• Καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, ώστε να αποφεύγεται η στείρα αποστήθιση, που αποτελεί το βασικό στοιχείο χαμηλών βαθμολογιών. 

• Ενίσχυση - Διεύρυνση του θεσμού των σχολικών βιβλιοθηκών
  

ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΤΟΜΕΑ   

• Διαρκής μάχη για την επικράτηση της ειρήνης από όλους τους λαούς και την εξάλειψη των αιτίων που γεννούν την φτώχεια και την ανισότητα, αίτια που συνοψίζονται στην επικράτηση ενός εκμεταλλευτικού συστήματος οικονομίας το οποίο διαιωνίζει τις αντιθέσεις, κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους. 
  

*Πολλά στοιχεία είναι από το βιβλίο του Δήμου Χλωπτσιούδη: «Έκφραση-Έκθεση Α’ Λυκείου: Σχεδιαγράμματα – Κριτήρια αξιολόγησης», Εκδόσεις schooltime.gr

Διαβάστε:

 

Άγκοτα Κριστόφ, Η αναλφάβητη

 
Μια μέρα, η γειτόνισσα και φίλη μου μού λέει:
– Είδα μιαν εκπομπή στην τηλεόραση για τις αλλοδαπές εργάτριες. Δουλεύουν όλη την ημέρα
στο εργοστάσιο και το βράδυ ασχολούνται με το νοικοκυριό τους με τα παιδιά τους.
Λέω:
– Αυτό έκανα φτάνοντας στην Ελβετία.
Λέει:
– Επιπλέον, δεν ξέρουν ούτε γαλλικά.
– Ούτε κι εγώ ήξερα.
Η φίλη μου ενοχλείται. Δεν μπορεί να μου διηγηθεί την εντυπωσιακή ιστορία των αλλοδαπών
γυναικών που είδε στην τηλεόραση. Ξέχασε τόσο πολύ το παρελθόν μου που δεν μπορεί να
διανοηθεί ότι ανήκα σε αυτή τη φυλή των γυναικών που δεν ξέρουν τη γλώσσα της χώρας, που
δουλεύουν στο εργοστάσιο και ασχολούνται με την οικογένειά τους το βράδυ.
Εγώ το θυμάμαι. Το εργοστάσιο, τα ψώνια, το παιδί, το μαγείρεμα. Και την άγνωστη γλώσσα.
Στο εργοστάσιο είναι δύσκολο να μιλήσουμε μεταξύ μας. Τα μηχανήματα κάνουν πολύ θόρυβο.
Μπορούμε να μιλήσουμε μόνο στις τουαλέτες, καπνίζοντας στα γρήγορα ένα τσιγάρο.
Οι εργάτριες φίλες μου μού μαθαίνουν τα βασικά. Λένε: « Έχει ωραίο καιρό», δείχνοντάς μου
το τοπίο στο Βαλ-ντε-Ρυζ. Με αγγίζουν για να μου μάθουν άλλες λέξεις: μαλλιά, χέρι, δάχτυλα,
στόμα, μύτη.
Το βράδυ επιστρέφω με το παιδί. Η κορούλα μου με κοιτάζει με ορθάνοιχτα μάτια όταν της
μιλώ ουγγρικά.
Μια φορά πατάει τα κλάματα γιατί δεν την καταλαβαίνω, μιαν άλλη φορά επειδή εκείνη δεν
με καταλαβαίνει.
Πέντε χρόνια αφότου έφτασα στην Ελβετία, μιλώ τα γαλλικά, όμως δεν τα διαβάζω. Έγινα
πάλι αναλφάβητη. Εγώ που ήξερα να διαβάζω από τεσσάρων χρονών.
Ξέρω τις λέξεις. Όταν τις διαβάζω δεν τις αναγνωρίζω. Τα γράμματα δεν αντιστοιχούν σε
τίποτα. Τα ουγγρικά είναι φωνητική γλώσσα, τα γαλλικά είναι εντελώς το αντίθετο.
Δεν ξέρω πώς μπόρεσα να ζήσω χωρίς διάβασμα επί πέντε χρόνια. Μια φορά τον μήνα κυ-
κλοφορούσε η ουγγρική Λογοτεχνική Εφημερίδα που είχε δημοσιεύσει παλαιότερα τα ποιήματά
μου· υπήρχαν επίσης τα ουγγρικά βιβλία, βιβλία που ως επί το πλείστον τα είχαμε διαβάσει, που
τα παίρναμε με το ταχυδρομείο από τη Βιβλιοθήκη της Γενεύης, αλλά τι σημασία έχει, καλύτερα
να τα ξαναδιαβάσω παρά να μη διαβάζω καθόλου. Και ευτυχώς υπήρχε το γράψιμο.
Το παιδί μου θα είναι σε λίγο έξι χρονών θα αρχίσει σχολείο.
Αρχίζω και εγώ, ξαναρχίζω το σχολείο. Σε ηλικία εικοσιέξι ετών γράφομαι στα θερινά τμή-
ματα του Πανεπιστημίου του Νεσατέλ, για να μάθω να διαβάζω. Είναι μαθήματα γαλλικών για
αλλοδαπούς φοιτητές. Έχω συμμαθητές Άγγλους, Αμερικάνους, Γερμανούς, Ιάπωνες, γερμανό-
φωνους Ελβετούς. Η εισαγωγική εξέταση είναι γραπτή. Είμαι εντελώς ανίδεη, βρίσκομαι με τους
αρχάριους.
Έπειτα από ορισμένα μαθήματα ο καθηγητής μού λέει:
– Μιλάτε πολύ καλά γαλλικά. Γιατί βρίσκεστε στο τμήμα των αρχαρίων;
– Δεν ξέρω ούτε να διαβάζω ούτε να γράφω, Είμαι αναλφάβητη.
Γελάει:
– Θα τα δούμε όλα αυτά.
Δύο χρόνια μετά παίρνω το πιστοποιητικό εκμάθησης της γαλλικής γλώσσας με εύφημο
μνεία.
Ξέρω να διαβάζω, ξέρω πάλι να διαβάζω. Μπορώ να διαβάσω Βικτόρ Ουγκώ, Ρουσσώ, Βολταί-
ρο, Σαρτρ, Καμύ, Μισώ, Φρανσίς Πονζ, Σαντ, όλα όσα θέλω να διαβάσω στα γαλλικά και επίσης
συγγραφείς μη γαλλόφωνους σε μετάφραση Φώκνερ, Στάινμπεκ, Χέμινγκουεϊ. Υπάρχουν πάρα
πολλά βιβλία, βιβλία κατανοητά, επιτέλους και για μένα.
Θα κάνω άλλα δύο παιδιά. Με εκείνα θα εξασκηθώ στο διάβασμα, στην ορθογραφία, στις
κλίσεις.
Όταν θα με ρωτούν τη σημασία μιας λέξης ή την ορθογραφία της δεν θα ξαναπώ ποτέ:
– Δεν ξέρω.
Θα πω:
– Θα κοιτάξω.
Και πάω να κοιτάξω στο λεξικό ακούραστα, πάω να κοιτάξω. Γίνομαι μανιώδης αναγνώστρια
του λεξικού.
Ξέρω ότι τα γαλλικά δεν θα τα γράψω ποτέ όπως τα γράφουν οι εκ γενετής γαλλόφωνοι συγ-
γραφείς, αλλά θα τα γράφω όπως μπορώ όσα καλύτερα μπορώ
Αυτή τη γλώσσα δεν την επέλεξα. Μου την επέβαλαν η τύχη, η μοίρα, οι συγκυρίες.
Να γράφω στα γαλλικά, είμαι υποχρεωμένη. Είναι ένα στοίχημα.
Το στοίχημα μιας αναλφάβητης.
 

[Κριστόφ 2008: 42 - 43]