Κείμενο: Το βιβλίο και η αξία του

Το βιβλίο και η αξία του

Ο άνθρωπος απ’ όταν ένιωσε την ανάγκη επικοινωνίας αντιλήφθηκε την αξία τού γραπτού λόγου και έγραφε σχεδιάζοντας σε τοίχους σπηλαίων, σε πήλινες πλάκες, σε πέτρες, σε παπύρους, σε περγαμηνές, σε χαρτί, και σήμερα με την εξέλιξη της τεχνολογίας δημιούργησε ηλεκτρονικά βιβλία.

Το αντικείμενο “βιβλίο” κατατάσσεται στα βιομηχανικά προϊόντα, παράλληλα όμως είναι και πολιτιστικό αγαθό. Προσωπικά δίνω έμφαση και στις δύο του διαστάσεις, κυρίως όμως στην πολιτιστική του διάσταση. Θεωρώ το βιβλίο ως τη σημαντικότερη έκφραση πολιτισμού γιατί πολύ απλά, εκτός του ότι είναι το ίδιο έργο τέχνης, στηρίζει και όλες τις άλλες εκφράσεις πολιτισμού.

Ως βιομηχανικό προϊόν, μέσα από τα πολλά στάδια της δημιουργίας του και πριν φτάσει στα χέρια του αναγνώστη, στηρίζει οικονομικά μια μεγάλη γκάμα επαγγελμάτων, όπως συγγραφείς, φιλολόγους, μεταφραστές, σχεδιαστές, εκδότες, χαρτέμπορους, τυπογραφεία, βιβλιοδέτες, διανομείς και, τέλος, βιβλιοπωλεία. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι σήμερα στηρίζει σε μεγάλο βαθμό και την τεράστια βιομηχανία της ηλεκτρονικής αγοράς.

Οι κυβερνήσεις πολλών χωρών, μελετώντας και εμβαθύνοντας στα οικονομικά οφέλη του βιβλίου, επένδυσαν και στήριξαν τη βιομηχανία αυτή με διάφορους τρόπους, η οποία άνθισε και τους πρόσφερε μεγάλα οικονομικά κέρδη.
Ξεκινώντας από τους Σουμέριους, Βαβυλώνιους και άλλους λαούς της Μεσοποταμίας, οι οποίοι έγραφαν σε πήλινες πλάκες, οι Έλληνες, Αιγύπτιοι και Ρωμαίοι, οι οποίοι έγραφαν σε παπύρους, οι Εβραίοι σε περγαμηνές, η εξέλιξη με τα χειρόγραφα βιβλία τα οποία εικονογραφούνται με απαράμιλλης αξίας διακοσμητικές εικόνες κατά τον Μεσαίωνα στην Ευρώπη, η δημιουργία των πρώτων ξύλινων τυπογραφικών στοιχείων και του χαρτιού από τους Κινέζους, οι οποίοι τυπώνουν τα πρώτα βιβλία, η ανακάλυψη των μεταλλικών στοιχείων από τον Γερμανό Γιοχάνες Γκούτενμπεργκ κατά την Αναγέννηση και η πραγματικά αλματώδης εξέλιξη της τυπογραφίας το 1450 έως το 1456 και, τέλος, κατά τον 19ο-20ό αιώνα η Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία κάνει την παραγωγή του βιβλίου να ανθίζει είναι μερικά δείγματα για την αξία του γραπτού λόγου.

Η αγωνία και οι προσπάθειες όλων αυτών των πολιτισμένων κοινωνιών, διαχρονικά, σε διάφορα μέρη στον πλανήτη, μας διδάσκει ότι το βιβλίο είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης.

Σε όλη αυτή την πορεία το βιβλίο καταγράφει και μεταφέρει από τα βάθη των αιώνων αρχαίους πολιτισμούς, οι οποίοι μας διδάσκουν για τα λάθη τα οποία μπορούμε να αποφύγουμε ή να μιμηθούμε τα επιτεύγματα των προγόνων μας και να υιοθετήσουμε διαχρονικές αρχές και αξίες, εφόδια για την επιβίωση αλλά και την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

Διαβάζοντας ένα βιβλίο, έχουμε τη δυνατότητα να πλάσουμε με τη φαντασία μας τους ήρωες της ιστορίας, τα τοπία, τα διάφορα αντικείμενα κ.λπ. Μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου ο συγγραφέας του, εκτός από τη μελέτη, την έρευνα, τις εμπειρίες του, καταθέτει και τα αισθήματά του. Μας κάνει κοινωνούς του δικού του κόσμου και μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε.
Μας βοηθά να αποκτήσουμε γνώσεις αλλά και να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιό μας, βελτιώνοντας τη δική μας γραφή.

Συμβάλλει στην πνευματική μας εγρήγορση, αυξάνει την ικανότητα εστίασης, βελτιώνει τη μνήμη μας, βοηθά στην ανάπτυξη των αναλυτικών διανοητικών μας δυνατοτήτων, μας ψυχαγωγεί, μας ηρεμεί και συμβάλλει στη μείωση του άγχους.

Εκτός βέβαια από τη σημασία της αφής και της επαφής με ένα ζεστό υλικό, το διάβασμα ενός ποιοτικού βιβλίου συμβάλλει σημαντικά και καθοριστικά στην αυτομόρφωσή μας, στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης, στην αναβάθμιση της αισθητικής μας και κατ’ επέκταση συμβάλλει στην ποιότητα ζωής μας.

Μεταφέρει την τέχνη, πληροφορεί, καλλιεργεί το πνεύμα και την ψυχή, εξυψώνει τη νοημοσύνη, βρίσκει λύσεις σε προβλήματα, μεταφέρει μηνύματα, διακινεί ιδέες, διαμορφώνει συνειδήσεις.

Σήμερα, στο ημικατεχόμενό μας νησί με τη συνεχή απειλή του Αττίλα, με την κατάρρευση της οικονομίας, των θεσμών και σημαντικών αρχών και αξιών, είναι επιτακτική η ανάγκη να βάλουμε όλοι στη ζωή μας το ανεκτίμητης αξίας αντικείμενο βιβλίο.
Η στάση αυτή καθορίζει και τον βαθμό του πολιτισμού ο οποίος επικρατεί σε μια οικογένεια, σε μια κοινωνία, σε μια πόλη, σε ένα κράτος.

Βουλά Κοκκινου

* Η Βούλα Κοκκίνου είναι η εκδότρια του οίκου Εκδόσεις Εν Τύποις. Το παρόν κείμενο ήταν η παρέμβασή της στη συζήτηση με θέμα “Το βιβλίο και η αξία του” στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ Βιβλίου Λευκωσίας, που πραγματοποιήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016 στο πάρκο Ακρόπολης.